Het SMAK (Stedelijk Museum voor Actuele Kunst) in Gent deed een test: een week lang mochten bezoekers betalen wat ze wilden. Niet om kunst te kopen, maar om kunst te kijken. Daar begint het al: moet je wel voor kunst betalen als je alleen maar kijkt? Als het doel van die kunst is bekeken te worden, dan wel, zou ik denken. Wie naar het theater gaat, gaat een stuk bekijken en betaalt daarvoor, fair enough. De artiesten doen daar en dan ‘live’ hun ding, dat is theater. Achteraf hou je er een programmaatje en een goed gevoel aan over. Maar de schilder of de beeldhouwer, die doet thuis wat hij moet doen en het resultaat staat in zo een museum dan te kijk. Ware het een galerij, het ware duidelijk: niet betalen tenzij je wat koopt. Wil die kunstenaar vooral in een museum hangen, dan zou je de redenering volgend inderdaad moeten betalen om zijn werk daar te bekijken. Maar dan mag hij zijn werken achteraf niet ook verkopen, ha neen, dat zou van twee walletjes eten zijn!
Parallel aan het museum, kunnen we het fenomeen ‘ bibliotheek’ eens bekijken. Daar kijk/lees je naar/in boeken van schrijvers. Omdat die schrijvers diezelfde boeken ook verkopen, is de ‘bieb’ gratis. Terug naar de beeldende kunst, als Raoul De Keyser ook verkoopt, moet zijn tentoonstelling in het SMAK gratis zijn, dat lijkt me duidelijk. Een boek kost trouwens €25 en een werk van Raoul gemakkelijk een veelvoud daarvan, hij mag dus niet klagen. ‘Maar van dat werk is er dan ook maar één exemplaar, nitwit!’, hoor ik u denken. Toch niet, er zijn ook zeefdrukken, posters, postkaarten van… en ja, die kosten merkelijk minder, maar ervoor betalen doe je wel. En trouwens, een manuscript kost ook meer dan een exemplaar van een boek. Misschien moeten schrijvers hun manuscripten wel verkopen en geen resem boeken laten drukken, zou veel lucratiever zijn.
Hoe zit dat ondertussen met het SMAK en hoeveel we daarvoor willen betalen? Voor mij is het simpel: ik ga op zondagochtend en dan is het sowieso gratis voor Gentenaars. Dat SMAK is gewoon mijn kunstenkamer, daar loop ik gratis in en uit. Voor nieuw werk wordt regelmatig gezorgd en u betaalt daarvoor, nu even zo veel of zo weinig als u wilt, maar straks weer het volle pond! Wie is hier nu de nitwit?